Tiroid Tembelliği nde Teşhis
Hipotiroidi yani tiroid tembelliğinde hastalığı kan testleriyle kolaylıkla teşhis edilir. Test olarak T3, T4, TSH, anti-TPO antikoru ölçülür ve tiroid ultrasonu yapılır. Kanda serbest T4 hormonu düşük ve TSH yüksek ise hipotiroidi tanısı konur. Serum T3 düzeyleri değişkendir ve bazen normal sınırda olabilir. Çok nadiren hipofiz bezi yetmezliğine bağlı tiroid bezi yetmezliği olabilir, o zaman TSH hormonu düşük, T4 ve T3 hormonu da düşüktür. Tiroid bezi yetmezliği teşhis edilen hastalarda tam kan sayımı, karaciğer testleri ve kolesterol, trigliserit ve LDK kolesterol tetkikleri ile kalp grafisi (EKG) tetkiki yapılır. Kalp hastalığı riskini anlamak için kanda homosistein ve hassas CRP tetkiklerine bakılması faydalıdır. Kansızlık varsa kanda ferritin, B12 vitamini ve folat düzeylerine bakılarak demir eksikliği veya vitamin eksikliği olup olmadığı araştırılır.
Aşikar yani belirgin (tam) tiroid yetmezliğinde TSH hormonu kanda artar ve genellikle 10 IU/L’den daha yüksek çıkar; kandaki T4 ve T3 hormonları da düşmüştür.
Başlangıç halindeki tiroid yetmezliğinde ise TSH hormonu 4 ile 10 IU/L arasındadır. Bu durumda T3 ve T4 hormonları normal sınırlar içindedir.
Bu hastalarda ölçülen anti-TPO ve anti- Tiroglobulin antikorları kanda yüksek çıkarsa tiroid yetmezliğini Hashimoto hastalığının yaptığına karar verilir.
Tam kan sayımı tetkiki yapılan hipotiroid hastaların % 30-40’ında anemi (kansızlık), % 15’inde demir eksikliği (kanda ferritin düşüklüğü) saptanır. Bazı hastalarda kanda folik asit vitamini ve B12 vitamini düşük çıkabilir. Bu hastalarda eksik olan vitamin ilaçlarla tedavi edilir.
Kanda kreatinin fosfokinaz (CPK) ve prolaktin düzeyleri yüksek olarak bulunabilir. Prolaktin hormonundaki orta derecede bir yükseklik oluşur ve Levotiroksin ilacı kullandıktan sonra düşer. Eğer hastanın tiroid hormonları normale geldiği halde prolaktin hormonu yine yüksek ise doktorunuz prolaktin hormonlarını yükselten diğer nedenleri araştırır.
Ayrıca SGOT (AST), SGPT (ALT), GGT, laktat dehidrogenaz (LDH), CPK ve amilaz tetkiklerinde yükselmeler olabilir. Bunlardan en fazla yükseleni CPK tetkikidir.
Hipotiroid hastalarda kan yağları yüksektir. Trigliserit denilen yağda hafif artış olurken, total kolesterol, LDL kolesterol, ve Lp (a) isimli yağlarda artma olur.
Homosistein ve CRP düzeyleri de kanda yükselir. Yağ yüksekliği ve homosistein yüksekliği koroner arter hastalığının hipotiroid hastalarda sık görülmesine neden olur.